Kỹ thuật hàn điện cho người mới bắt đầu - Tig, Mig, Que

Lưu ý chung bắt buộc đối với một người thợ hàn: là luôn đảm bảo an toàn lao động về mọi mặt như trang bị đồ bảo hộ (mặt nạ, kính hàn, giày cách điện, áo dài tay,...); sử dụng một chiếc máy hàn tốt (có tính năng chống giật cũng là một ưu thế); môi trường luôn thoáng khí, an toàn, không hàn nơi dễ cháy nổ; vị trí đặt máy hàn thuận lợi;... 

Xem thêm: Một số máy hàn chống giật giá tốt hiện nay

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn que

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn que đang được rất nhiều người quan tâm vì đây là dòng máy phổ biến được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Kỹ thuật máy hàn que không quá khó, nhưng đòi hỏi bạn phải nắm vững lý thuyết và biết áp dụng chúng trong từng trường hợp.

Chuẩn bị trước khi hàn

1. Máy hàn que:

Hiện có rất nhiều thương hiệu máy hàn từ cơ bản đến cao cấp. Tùy vào nhu cầu & quy mô sử dụng, chi phí đầu tư mà sẽ lựa chọn một dòng sản phẩm phù hợp. Điều quan trọng là bạn phải mua đúng hàng chính hãng.

Xem thêm: Tư vấn chọn mua máy hàn que 1 pha và máy hàn que 3 pha

Một trong những máy hàn que nổi tiếng của hãng Jasic

2. Que hàn phù hợp: 

Tùy vào vật hàn, bề dày vật hàn mà sẽ chọn loại que hàn và đường kính que hàn phù hợp. Vật hàn càng dày thì nên chọn đường kính vật hàn càng lớn. 

Hãy nhìn vào bảng đồ thị dưới đây để biết cách lựa chọn đường kính que hàn cho từng loại bề dày vật hàn:

Dựa vào bảng để chọn đường kính que hàn phù hợp với bề dày vật hàn

3. Làm sạch vật hàn:

Đây là nguyên tắc quan trọng mà rất nhiều người bỏ qua bước này. Nếu vật hàn không được làm sạch (như gỉ sét, dầu mỡ, lớp sơn,...) thì mối hàn sẽ không được đảm bảo chắc chắn. 

Muốn mối hàn đẹp, chắc chắn cần đảm bảo bề mặt vật hàn phải được làm sạch trước

4. Nguồn điện khỏe: 

Nguồn điện khỏe sẽ cung cấp năng lượng để máy được hoạt động ổn định, giúp cho mối hàn ngấu, đẹp. Tuy nhiên không phải vùng nào cũng có nguồn điện khỏe để sử dụng. Vì vậy hãy ưu tiên các loại máy hàn hoạt động tốt khi điện yếu như máy hàn Hồng Ký tự bù áp khi điện yếu >180V hoặc hãng Protech cung cấp một số dòng máy hàn giá rẻ hoạt động tốt khi điện yếu > 150, cũng đang rất được ưa chuộng.

Hướng dẫn kỹ thuật hàn điện

1. Điều chỉnh dòng hàn phù hợp:

Đối với thợ hàn mới, kỹ thuật hàn điện cơ bản đầu tiên là phải biết cách điều chỉnh dòng hàn phù hợp.

Không nên thiết lập dòng hàn quá cao, gây bắn tóe tia lửa hàn, cháy biên hoặc thủng mối hàn (đối với vật hàn mỏng). Còn dòng hàn quá thấp sẽ làm cho độ kết dính không cao, mối hàn xấu, văng tóe lung tung.

Mỗi loại que hàn sẽ tương ứng với một khoảng dòng hàn phù hợp, tại sao phải nói là "khoảng dòng hàn" chứ không phải một Ampe cụ thể, là vì còn phải tùy thuộc vào loại máy hàn que mà bạn sử dụng, nguồn điện hiện tại có khỏe hay không.

Xem thêm: Cách chỉnh dòng điện cho từng loại que hàn sao cho hợp lý để biết cách nhé! 

Tốt nhất nên để dòng hàn ở mức thấp rồi tăng dần lên, đến khi nào bạn cảm thấy mối hàn có độ ngấu, tiếng lửa êm, cháy đều, ít văng tóe, tia lửa hàn.

Hiện tượng khi hàn với dòng hàn quá cao

Hiện tượng khi hàn với dòng hàn quá thấp

2. Điều chỉnh độ dài hồ quang:

Độ dài hồ quang là khoảng cách từ que hàn đến vật hàn, chú ý không thiết lập chiều dài hồ quang quá ngắn hay quá dài sẽ làm thay đổi chất lượng mối hàn rõ rệt. Nếu hồ quang quá ngắn, có thể gây tắt hồ quang, mồi hàn lộn xộn, nổi cộm hoặc nếu hồ quang quá dài sẽ làm mối hàn bị rỗ, tốc độ kết tủa chậm.

Vì vậy, kỹ thuật hàn điện tử yêu cầu là: chiều dài hồ quang phải nhỏ hơn đường kính que hàn và cụ thể như nào thì phải dựa vào là trực quan của người thợ hàn. Để có được điều này, họ phải đúc rút được kinh nghiệm sau mỗi lần hàn.

Hiện tượng khi hàn với chiều dài hồ quang quá ngắn

3. Điều chỉnh góc hàn và dao động hàn

Tùy vào vị trí hàn trong không gian mà sẽ chọn góc hàn và dao động dịch chuyển que hàn khác nhau. Hiện nay, người ta chia các vị trí hàn trong không gian bằng các kí hiệu như: 1F, 2F, 3F, 4F, 1G, 2G, 3G, 4G, 5G, 6G.

Bạn có thể xem thêm kỹ thuật hàn điện chi tiết nhất trong bài: Khái niệm và cách hàn 1F 2F 3F 4F 5F 1G  2G 3G 4G 5G 6G để có thể hiểu thêm về cách điều chỉnh góc hàn và dao động hàn.

4. Điều chỉnh tốc độ hàn

Tốc độ hàn phải đều tay, nhịp nhàng, không quá chậm cũng không quá nhanh, tốc độ hàn nên đảm bảo sao cho hồ quang hàn chiếm 1/3 độ dài của vũng hàn là được.

Để có được điều này, bạn cần phải luyện tập và chăm chỉ thực hành nhiều lần và khi cảm thấy tay nghề mình được nâng cao, đủ tự tin thì tốc độ dịch chuyển que hàn của bạn cũng sẽ đi đều nhịp, đảm bảo mối hàn luôn đủ ngấu, không chảy xệ, không làm lồi lõm đường hàn trong bất kì vị trí hàn trong không gian nào.

Điều chỉnh tốc độ hàn cũng là một trong những yếu tố quan trọng

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn Tig

Chuẩn bị trước khi hàn

1. Máy hàn Tig 

2. Bình khí bảo vệ Argon

3. Kim hàn và chụp sứ

Tùy vào loại vật hàn và bề dày vật hàn, sử dụng dòng điện xoay chiều hay một chiều mà sẽ chọn loại kim hàn tương ứng. 

• Kim hàn thuần Vonfram: chứa 99.5% vonfram, phù hợp kh hàn nhôm hoặc Magie, thường sử dụng với dòng hàn xoay chiều.
• Kim hàn Vonfram với 2% Thori: thường sử dụng với máy hàn xoay chiều khi hàn vật liệu có độ dày < 15mm hoặc máy hàn một chiều điện cực thuận khi hàn loại thép carbon, thép không gỉ, nickel hoặc Titan.
• Kim hàn là hợp kim với ~ 2% Ceri: phù hợp cho cả máy hàn một chiều và xoay chiều, thích hợp hàn ống, tấm kim loại mỏng hoặc vị trí chi tiết nhỏ, tỉ mỉ, chủ yếu là hàn cho vật liệu như thép carbon, thép không gỉ, thép niken và titan.
• Kim hàn hợp kim với 1,5% Lanthan: thích hợp khi hàn inox với dòng hàn một chiều.
• Kim hàn hợp kim với 0,3%zirconi: thích hợp sử dụng cho dòng điện một chiều DC.

Còn lựa chọn chụp khí (chụp sứ) phải ít nhất gấp 3 lần đường kính điện cực thì mới đảm bảo cung cấp đủ lượng khí bảo vệ mối hàn.

4. Que hàn bù

Trong từng trường hợp sẽ sử dụng thêm que hàn bù.

Xem thêm: Cách lắp đặt máy hàn Tig đúng kỹ thuật.

Hướng dẫn kỹ thuật hàn điện tử

1. Làm sạch vật hàn

Vật hàn phải được tẩy rửa sạch sẽ trước khi hàn để đảm bảo chất lượng mối hàn luôn đạt kết quả cao.

1. Chiều dài kim hàn sau khi lắp vào súng hàn Tig.

Chiều dài kim hàn (Tungsten) sau khi lắp vào súng hàn Tig, gọi tắt là chiều dài ló ra của kim hàn, phải tuân thủ theo kỹ thuật hàn điện tử như sau: Chiều dài ló ra khỏi chụp khí khoảng 3 - 5mm, không được dài hơn, nếu không sẽ làm cho điện cực dính vào que hàn bù hoặc điện cực bị nhúng vào vũng hàn.

2. Mài nhọn kim hàn

Kim hàn sau một thời gian sử dụng sẽ bị tù, khiến cho khí ra bảo vệ không được tập trung, làm cho mối hàn bị đen, vì vậy luôn cần phải mài nhọn kim hàn.

Kim hàn luôn được mài nhọn

2. Điều chỉnh dòng hàn

Tương tự như máy hàn que thì ở máy hàn Tig, việc điều chỉnh dòng hàn sẽ chỉ có độ chính xác tương đối, vì còn phải dựa vào loại máy hàn, vật hàn và nguồn điện hiện tại như thế nào nữa. Vì vậy trước khi hàn, hãy thực nghiệm và lựa chọn một dòng hàn phù hợp mà mình đánh giá là tốt nhất.

Trên vỏ bao bì, nhà sản xuất kim hàn sẽ có bảng tham khảo về cách chỉnh dòng hàn cho từng đường kính kim hàn cụ thể để bạn có thể tham khảo. Dưới đây là bảng tham khảo về cách chỉnh dòng hàn đối với kim hàn cho vật hàn inox, như sau:

• Kim hàn 0.5mm, dòng hàn phù hợp ~30A.
• Kim hàn 1mm, dòng hàn phù hợp ~100A.
• Kim hàn 1.5mm, dòng hàn phù hợp ~120A.
• Kim hàn 2mm, dòng hàn phù hợp ~150A.

3. Khi nào nên dùng que hàn phụ?

Đối với vật hàn mỏng hơn < 1.6mm, không cần que hàn bù. Đối với vật hàn > 1.6mm, cần sử dụng thêm que hàn phụ có đường kính 1.6, 2.4, 3.2, 4.0, 4.8, 6.4 (tùy vào rãnh mối hàn mà sẽ chọn loại đường kính que hàn phụ phù hợp).

4. Góc hàn và cách đặt kim hàn

Ngay bắt đầu từ điểm xuất phát, đặt súng hàn vuông góc với mặt phẳng, khi hồ quang xuất hiện sẽ làm vũng chảy hình thành, tiếp tục nghiêng súng hàn một góc 75 độ về hướng ngược với phương dịch chuyển.

Nếu sử dụng que hàn bù cần phải chắc chắn đầu que hàn phụ nóng đỏ và nghiêng một góc 15 độ so với vật hàn (như hình).

Kìm hàn luôn đặt cách bề mặt hàn khoảng 2mm.

Cách dịch chuyển mỏ hàn Tig

5. Kỹ thuật hàn điện

• Tốc độ di chuyển đều, nhịp nhàng. 
• Không hàn ở khu vực có hướng gió thổi, sẽ làm thổi lệch khí, khiến cho mối hàn không được bảo vệ.
• Đầu tiên, chúng ta nhấn nút súng Tig tại tay cầm để xả khí rồi thả. Sau đó, chạm tungsten vào vật hàn và bấm nút, khoảng 1 - 2 giây sau chúng ta nâng tungsten lên để tạo hồ quang.
• Sau khi kết thúc hồ quang, khí bảo vệ sẽ còn tiếp tục thổi để bảo vệ mối hàn, giúp cho mối hàn sáng bóng, không bị đen. Vì vậy không nhấc vội kim hàn ra mà phải chờ khoảng nửa giây và khi nhấc lên thì nhấc từ từ để đảm bảo mối hàn được bảo vệ hoàn toàn.
• Đối với người mới bắt đầu hàn Tig thì nên thực hành trên kim loại dày nhằm tránh trường hợp vật hàn bị thủng. Thông thường nên dùng vật hàn có độ dày ~ 2mm cho người mới hàn Tig. 

Kỹ thuật hàn điện đối với máy hàn Mig

Chuẩn bị trước khi hàn

1. Máy hàn Mig

Hãy lựa chọn loại máy hàn Mig phù hợp với công việc của mình để đảm bảo hiệu quả công việc luôn đạt cao nhất. 

Xem thêm: Cách chọn máy hàn Mig

2. Cuộn dây hàn

Tùy vào vật hàn mà sẽ chọn cuộn dây hàn có đường kính phù hợp 0.6/0.8/1.0/1.2mm,... 

Ví dụ cuộn dây 0.6/0.8mm phù hợp để hàn vật liệu mỏng, cuộn dây 1.0/1.2mm thích hợp hàn cho vật hàn dày hơn. Và không phải máy hàn nào cũng tương thích với mọi cuộn dây hàn, nói một cách dễ hiểu là bất kì máy hàn Mig nào cũng dùng được cuộn dây 0.6 - 0.8mm, riêng máy hàn công nghiệp dùng được cả cuộn 1.0/1.2mm mà máy hàn Mig 220V không dùng được.

3. Bình khí bảo vệ Co2

Đây là bình khí bảo vệ cần thiết giúp mối hàn luôn trắng sáng, tính thẩm mỹ cao. Ngoài khi Co2, hàn Mig còn dùng được khí trộn, khí Argon nhưng chủ yếu vẫn là khí Co2.

Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng máy hàn Mig để hiểu thêm về cách lắp đặt máy.

Cách lắp đặt cuộn dây hàn Mig vào đầu súng hàn

Hướng dẫn kỹ thuật hàn điện

1. Cách chỉnh dòng hàn Mig

Đây là bảng tham khảo về cách chỉnh dòng hàn của máy hàn Mig đối với loại cỡ dây sử dụng (chính xác ở mức tương đối). Vì vậy, để tìm ra được con số Ampe chính xác nhất, bạn có thể tham khảo bảng dưới đây rồi điều chỉnh cho phù hợp với thực tế.

Ví dụ sử dụng cuộn dây 0.8mm thì nên để dòng 125 - 200A. Sau khi chọn một dòng hàn và hàn thử, nếu thấy có hiện tượng khuyết tật mối hàn như rỗ, bọt khí nên tăng dòng ~5A hoặc nếu mối hàn lồi, văng tóe thì nên giảm dòng hàn xuống 4A, tương tự tham khảo với các khuyết tật mối hàn khác ở bảng bên dưới để có được sự điều chỉnh dòng hàn phù hợp nhé!

2. Cách chỉnh thông số khác

Ngoài ra, còn các thông số điều chỉnh khác như lửa hàn (V); tốc độ ra dây và điều chỉnh độ ngấu mối hàn,... Tùy vào từng loại máy hàn mà sẽ có sự điều chỉnh khác nhau, trong quá trình điều chỉnh máy, nếu khi hàn thấy điện mạnh quá thì giảm lửa hàn xuống và ngược lại. Hãy tự cân đối với thông số khác để đưa ra được mức điều chỉnh phù hợp nhất.

Bảng điều khiển trên máy hàn Mig

3. Thao tác hàn Mig

• Dây hàn lòi ra khỏi súng hàn khoảng 2 - 2,5cm.
• Đặt súng hàn cách vật hàn khoảng 1 - 2mm
• Đối với hàn Mig có khí Co2, hồ quang rất nhạy, có độ ngấu mạnh ngay cả khi bóp và buông cò súng ngay. Còn đối với hàn Mig không dùng khí nếu vẫn thực hiện thao tác hàn như vậy thì 2 vật hàn sẽ khó ăn vào nhau, mối hàn có độ ngấu thấp, vì vậy đối với máy hàn Mig không dùng khí nên bóp và giữ cò lâu hơn (giữ khoảng 2 giây) rồi buông.
• Tốc độ hàn nhịp nhàng, đi đều tay.

Thao tác hàn Mig

Như vậy là Maydochuyendung.com vừa hướng dẫn kỹ thuật hàn điện cơ bản cho 3 dòng máy: hàn Tig/Mig và que. Hi vọng bài viết này sẽ mang đến cho người đọc những thông tin hữu ích nhất. Nếu bạn cần được tư vấn thêm máy hàn các loại, có thể gọi điện trực tiếp tới hotline 0904810817 để được nhân viên tư vấn, hỗ trợ nhiều hơn.