Xem nhanh
Điện 1 pha là gì?
Điện 1 pha được lấy ra từ 1 pha của điện 3 pha, nó hoạt động với công suất nhỏ, thường được ứng dụng trong sinh hoạt, đảm bảo ít tốn kém điện năng.
Điện 1 pha thông thường sẽ sử dụng 2 dây dẫn, trong đó có 1 dây nóng và 1 dây lạnh hay còn được gọi là dây mát và dây lửa. Vậy điện 1 pha bao nhiêu vôn?
Ở Việt Nam, hiệu điện thế giữa 2 dây là 220V tức là điện 1 pha có mức 220V. Ngược lại, ở một số các quốc như Nhật Bản hay Đài Loan, họ lại sử dụng quy chuẩn thấp là 100V, 110V hay 120V… Như vậy, điện 1 pha ở Việt Nam là 220V, và đây là mức áp phổ biến dùng cho các thiết bị gia dụng như tủ lạnh, máy giặt, TV, đèn...
Nhiều người nhẫm lẫn về điện 1 pha và điện 1 chiều bởi điện 1 chiều là dòng dịch chuyển giữa các hạt điện tích theo hướng không đổi nhằm tạo sự hạn chế khi sử dụng. Chính bởi vậy, điện 1 pha là điện xoay chiều, đảm bảo tiện lợi khi dùng. Tuy nhiên, nó có một hạn chế là công suất nhỏ và không có khả năng truyền đi xa, vì vậy chỉ thích hợp dùng trong đời sống hàng ngày.
Ký hiệu điện 1 pha
Ký hiệu điện 1 pha rất đơn giản và được phân theo từng đối tượng. Bạn có thể tham khảo ký hiệu điện 1 pha dưới đây:
Ký hiệu điện 1 pha trong sơ đồ điện: 1~ hoặc 1Φ
Trong đó:
- ~ biểu thị dòng điện xoay chiều (AC).
- Φ là ký hiệu cho "pha" (phase).
Ví dụ: 220V/1~ hoặc 220V/1Φ: nghĩa là điện áp 220V, 1 pha xoay chiều.
Ký hiệu dây trong hệ thống điện 1 pha
- L (Line): dây pha (dây nóng)
- N (Neutral): dây trung tính (dây nguội)
- Đôi khi có thêm dây nối đất ký hiệu là PE (Protective Earth)
Ví dụ hệ thống điện 1 pha: L – N – PE
Ký hiệu điện 1 pha trên thiết bị điện:
- AC 220V 1~ 50Hz
- 1Φ 220V 50Hz
Điện 2 pha là gì?
Theo quy ước ngành điện, số pha được tính bằng số dây nóng, chính bởi vậy mà điện 2 pha sẽ có 2 dây nóng. Trên thực tế, vẫn có nhiều người hiểu lầm điện 1 pha và điện 2 pha là 1.
Với điện 2 pha, nó sử dụng 2 dây nóng và không sử dụng dây trung tính. Hiện nay, điện 2 pha vẫn chưa được ứng dụng nhiều do mới được phát minh thông qua nghiên cứu và chế tạo máy.
Sản phẩm ra đời với 2 pha lửa và khi sử dụng sẽ được đấu vào đầu vào không cần dây trung tính, từ đó lấy ra được điện 1 pha ở đầu ra. Trên thực tế, cả 2 dây này đều là dây nóng, tuy nhiên 1 trong 2 dây sẽ có trị số thấp khoảng 3-5V vì vậy vẫn có thể tạo hiệu điện thế
Điện 3 pha là gì?
Điện 3 pha bao gồm 3 dây nóng và 1 dây lạnh, nó được nối bằng 2 cách là hình sao và nối hình tam giác. Hiện nay, điện này được ứng dụng nhiều trong sản xuất công nghiệp, truyền tải với các thiết bị có công suất lớn…
Đường điện 3 pha cũng tương tự với đường 1 pha chạy song song và chung 1 dây trung tính. Chính bởi vật hệ thống điện 3 pha sẽ thường có 4 dây trong đó có 3 dây nóng và 1 dây lạnh.
Điện 3 pha không dùng cho sinh hoạt vởi giá thành cao, nó phù hợp cho sản xuất kinh doanh. Cũng giống như điện 1 pha, điện 3 pha ở mỗi quốc gia và mỗi khu vực là không giống nhau bởi nó sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế…
So sánh dòng điện 1 pha, 2 pha và 3 pha
Khi so sánh các dòng điện 1 pha, 2 pha và 3 pha bạn sẽ nhận được nhiều thông tin về khả năng tải, khả năng truyền tải... Dưới đây sẽ là bảng so sánh giữa các dòng điện 1 pha, 2 pha và 3 pha mà bạn có thể tham khảo.
Tiêu chí | Dòng 1 pha | Dòng 2 pha | Dòng 3 pha |
Khái niệm | 1 dây nóng + 1 dây lạnh, thiết bị công suất nhỏ. | 2 dây nóng, không có dây trung tính, dạng điện đặc biệt, ít phổ biến. | 3 dây nóng + 1 dây trung tính. 3 pha lệch nhau 120°, dùng trong công nghiệp. |
Hiệu điện thế | 220V (VN), một số nước: 100–120V | 220V giữa 2 dây nóng | 380V giữa 2 pha; 220V giữa 1 pha và trung tính |
Cấu trúc dây | 2 dây: nóng và lạnh | 2 dây nóng | 4 dây: 3 nóng, 1 trung tính |
Ứng dụng | Gia đình: đèn, quạt, TV, máy giặt… | Thiết bị 1 pha công suất lớn: máy lạnh, hàn… | Máy công nghiệp: cắt, nén khí, tiện… hoặc chia lại dùng cho hộ gia đình |
Đối tượng dùng | Hộ gia đình, văn phòng nhỏ | Thiết bị chuyên dụng | Nhà máy, xưởng, hộ gia đình cần điện mạnh, lưới điện quốc gia |
Khả năng tải điện | Trung bình | Tốt hơn điện 1 pha | Cao, ổn định |
Hiệu suất truyền tải | Giới hạn, hao tổn nếu kéo xa | Tốt hơn điện 1 pha | Rất cao, ít tổn thất |
Ổn định điện áp | Kém khi tải lớn | Ổn định hơn | Rất ổn định |
Chi phí lắp đặt | Thấp, dễ lắp | Ít phổ biến, khó tìm thiết bị phù hợp | Cao hơn nhưng tiết kiệm nếu dùng công suất lớn |
Cách nối điện | Cắm trực tiếp vào ổ 2 chân | 2 dây nóng nối thiết bị | Nối hình sao/tam giác, dùng thêm ổn áp nếu cần điện 1 pha |
Mức độ phổ biến | Rất phổ biến trong sinh hoạt | Hiếm gặp, chủ yếu trong hệ thống ổn áp đặc biệt | Phổ biến trong công nghiệp, một số hộ gia đình có nhu cầu cao cũng sử dụng |
Dòng điện 1 pha và 3 pha đã không còn xa lạ đối người người sử dụng. Nếu như dòng điện 1 pha dùng trong gia đình và không có khả năng truyền tải điện đi xa thì dòng 3 pha lại dùng cho mục đích lớn hơn, chạy song song và sử dụng 1 dây trung tính.
Ở Việt Nam, dòng điện 1 pha sử dụng hiệu đến thế 220V trong đi đó điện 3 pha áp dụng điện áp chuẩn là 380V.
Điện 1 pha và 3 pha không còn xa lạ với nhiều người
Có khá nhiều người lầm tưởng điện 1 pha với điện 3 pha, tuy nhiên, trên thực tế còn tồn tại cả điện 2 pha. Đây là điện đặc biệt bởi nó không sử dụng 2 dây nóng và dây trung tính. Ít người biết đến loại điện này bởi nó được phát minh cách đây không lâu và chưa được thông dụng.
Trên đây là những thông tin về điện 1 pha là gì, 2 pha và 3 pha trong hệ thống mang điện quốc gia đang được dùng nhiều tại Việt Nam. Trong đó, điện 1 pha và 3 pha là hai loại điện được dùng nhiều nhất trong cuộc sống và sản xuất.