Ngắn mạch là gì? Nguyên nhân và cách kiểm tra dòng đoản mạch

Các thiết bị điện đột ngột ngừng hoạt động, đường dây điện bên ngoài gặp sự cố cháy nổ. Đây chính là một trong những dấu hiệu của hiện tường mạch điện bị ngắn. Vậy ngắn mạch là gì? Nguyên nhân gây ngắn mạch trong hệ thống điện là do đâu? Kỹ thuật viên của Maydochuyendung.com sẽ cung cấp các kiến thức về ngắn mạch cũng như kiểm tra ngắn mạch của dòng điện từ đồng hồ vạn năng VOM. 

Ngắn mạch (đoản mạch) là gì?

Hiện tượng ngắn mạch là gì? Đây còn biết đến là hiện tượng đoản mạch thường xảy ra phổ biến trong các hệ thống điện. Điều này có nghĩa là dòng điện không thực hiện theo đúng hệ quy trình dẫn điện theo hệ thống mà di chuyển với khoảng cách ngắn hơn do xuất hiện các sự cố hỏng như dây điện bị đứt, bị rò rỉ,...

Khi đó, tổng mạch điện sẽ nhỏ đi do mạch điện đã bị chập, cháy tại vị trí hỏng hóc. Ngoài ra, ngắn mạch còn xuất hiện khi dây nóng chứa dòng điện đã chạm vào dây trung tính. Đây là nguyên nhân khiến cho điện trở của dòng giảm xuống. Dòng điện điện trong mạch tăng cao và đi theo một đường khác.

Ngắn mạch hay còn gọi là đoản mạch 

Khi xuất hiện sự cố ngắn mạch thường sẽ có tiếng nổ, tiếng chập điện lớn. Hiện tượng này gây nên những ảnh hưởng như làm hỏng hóc các thiết bị điện, tạo nhiệt độ tăng cao khiến vỏ dây cách điện bị cháy có thể gây nên những bị trí ngắn mạch khác. 

Do vậy, các kỹ thuật điện, thợ điện sẽ cần thực hiện cô lập và sửa chữa vùng ngắn mạch nhanh chóng, tránh gây hỏng hóc cho toàn bộ hệ thống điện. Bởi, hiện tượng ngắn mạch điện thường gây nên các thiệt hại về kinh và sự an toàn cho người dùng. 

Xem thêm: Khắc phục sự cố chập điện trong gia đình bằng ampe kế

Nguyên nhân gây ra hiện tượng ngắn mạch là gì?

Ngắn mạch là hiện tường có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Do vậy, bạn cần nắm được những nguyên nhân trực tiếp để trong quá trình sử dụng có thể phòng tránh. 

• Tường nhà ẩm ướt trong khi dây dẫn nguồn có thể bị hở gây nên hiện tượng chập cháy. 
• Thiết bị điện quá tải khiến mạch điện không đáp ứng được gây nên sự cố đoản mạch. 
• Dòng điện tăng đột ngột cũng có thể gây nổ, xuất hiện tia lửa điện.
• Các thiết bị điện như đèn, đồ gia dụng bị hỏng hóc, các công tác, ổ cắm điện, cầu chì, phích căm bị lỗi...

Hiện tượng ngắn mạch do nhiều nguyên nhân xảy ra

Tất cả những lý do trên đều có thể gây nên hiện tượng ngắn mạch. Do vậy, bạn cần hết sức chú ý trong quá trình sử dụng điện cần đảm bảo đúng cách để hạn chế các sự cố hỏng hóc. 

Tại sao ngắn mạch lại gây nguy hiểm?

Khi tìm hiểu ngắn mạch là gì, kỹ thuật viện của Maydochuyendung.com cũng đã nói sơ qua về hậu quả của sự cố ngắn mạch. Chắc hẳn bạn đều biết rằng, bất kỳ một sự cố hỏng hóc nào về điện đều mang lại những hiểm họa khó lường trước được. Đối với sự cố đoản mạch cũng sẽ mang đến một số tai họa mà bạn cần quan tâm dưới đây. 

• Khi ngắn mạch xảy ra sẽ làm phát sinh nhiệt độ cao rất dễ gây nên cháy nổ. 
• Đoản mạch có thể gây nổ, làm vỡ, biến dạng đối với thiết bị điện do ảnh hưởng của lực cơ khí giữa các phần tử bên trong từng thiết bị. 
• Ngắn mạch còn làm sụt điện áp của lưới điện, thiết bị buộc ngừng hoạt động ảnh hưởng đến lao động sản xuất.
• Đối với máy phát điện, ngắn mạch sẽ khiến máy bị mất công suất, mất điện đồng bộ. 

Hiện tượng ngắn mạch gây nên sự cố hỏng hóc, chập cháy

Bởi vậy, hiện tượng ngắn mạch vừa gây nên những tác hại đối với hệ thống và các thiết bị điện. Đồng thời, đây cũng là mối nguy hiểm đe dọa trực tiếp đến an toàn và tính mạng của còn người.  

Các loại ngắn mạch trong hệ thống điện

Ngoài việc tìm hiểu ngắn mạch là gì? Bạn cũng cần tìm hiểu được các dạng ngắn mạch thường xuất hiện. Từ đó, bạn sẽ có được cách kiểm tra cũng như hướng giải quyết hiện tượng ngăn mạch phù hợp nhất. 

Trong hệ thống điện hiện nay, có các dòng mạch điện phổ biến như dòng điện 1 pha, dòng điện 3 pha, dòng điện 3 pha. Theo các kỹ thuật viên, hiện tượng ngắn mạch 3 pha được biết đến là dạng gây nguy hiểm nặng nề nhất. Bạn có thể tham khảo một số loại ngắn mạch trong hệ thống điện hiện nay. 

• Ngắn mạch 1 pha chạm đất được biết là sự cố một pha chập đất hoặc bị chập dây trung tính gây nên hiện tượng đoản mạch. 
• Ngắn mạch 3 pha có thể hiểu đơn giản chính là dòng điện ba pha chập với nhau gây nên sự cố chập cháy. 
• Ngắn mạch hai pha được biết là sự cố hai pha chập nhau. 
• Ngắn mạch hai pha chạm đất là sự cố hai pha đồng thời chạm xuống đất. 

Cách đo và kiểm tra ngắn mạch 

Việc tiến hành kiểm tra ngắn mạch là điều cần thiết giúp xác định sự cố hỏng hóc có phải do đoản mạch gây nên. Bạn có thể tham khảo các bước kiểm tra ngắn mạch chi tiết dưới đây.

Xác định vị trí ngắt mạch

Đầu tiên, bạn đi đến bảng điều khiển chính để xác định được vị trí của bộ ngắt mạch của mạch điện. Thông thường, bộ ngắt mạch được ký hiệu bằng đèn báo hiệu màu đỏ, màu cam. Ngoài ra, nếu hệ thống điện của bạn là hệ thống đi trên đất, bạn có thể xác định được vị trí bị bỏng cần thiết. 

Kiểm tra dây nguồn của thiết bị

Trước tiên, bạn cần kiểm tra gây nguồn của thiết bị từ quan sát trực quan. Bạn cũng có thể sử đồng hồ vạn năng hoặc ampe kìm để kiểm tra dây dẫn điện, đo điện áp và điện trở của mạch điện. Hiện nay, các loại đồng hồ đo dòng điện chính xác, có khả năng đo điện áp, điện trở,.... để kiểm tra hệ thống điện tốt nhất. 

Nếu dây điện có về ngoài bị nóng chảy, bị rò rỉ cách điện hoặc đay điện có mưc điện áp bị lỗi như không có kết quả đo trên đồng hồ vạn năng. Trong trường hợp kết quả đo của đồng hồ vạn năng cho kết quả trung với thông số của mạch điện có nghĩa hệ thống điện không bị ngắn mạch. 

Sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra hệ thống mạch điện

Bạn sẽ cần rút dây nguồn ra khỏi mạch bị hỏng. Sau đó, bạn thực hiện mở công tắc nguồn, nếu các thiết bị điện vẫn tiếp tục hoạt động bình thường thì bạn có thể sử dụng mạch điện như cũ. Trong trường hợp, mạch điện vẫn bị ngắt, bạn sẽ cần phải tiến hành sửa chữa. 

Bạn có thể tham khảo một số những loại đồng hồ đo điện được sử dụng phổ biến hiện nay như: Kyoritsu 1109S,  Hioki 3244-60, Kyoritsu 1009,... Đây đều là các dòng đồng hồ vạn năng cao cấp đến từng thương hiệu nổi tiếng như Kyoritsu, Hioki,...  Mỗi sản phẩm đều có độ bền cao, khả năng đo chính xác, thang đo đa dạng, đảm bảo an toàn khi sử dụng. 

Tiến hành sửa chữa mạch điện bị ngắn

Bạn thực hiện bật từng công tắc đèn hoặc công tắc của thiết bị, thực hiện mở lần lượt mỗi công tắc. Sau đó, nếu có công tắc làm cho hệ thống mạc bị ngắt lần nữa. Đó chính là vị trí mạch điện bị ngắn mạch, bị hỏng hóc.  

Tại vị trí này, bạn sẽ cần tiến hành sửa chữa sự cố ngắn mạch. Tuy nhiên, bạn cần chú ý phải có kinh nghiệm, lành nghề để đảm bảo sửa chữa an toàn, đúng yêu cầu kỹ thuật. 

Xem thêm: 

• Cách đo dòng điện 1 chiều bằng đồng hồ vạn năng kim
• Cách đo điện áp 3 pha bằng đồng hồ vạn năng

Hướng dẫn phòng tránh hiện tượng đoản mạch

Sau khi tìm hiểu ngắn mạch là gì cũng như những tác hại của ngắn mạch trong hệ thống điện. Bạn sẽ cần thực hiện những biên pháp phòng chống để ngăn chặn đoản mạch, ngắn mạch. Dưới đây là một số cách phòng chống ngắn mạch. 

• Với mỗi thiết bị điện cần sử dụng công tắc riêng để tránh gây hiện tượng chập thiết bị hàng loạt. 
• Lưu ý, sau khi sử dụng  cần phảm ngắt điện và rút phích cắm với các thiết bị điện. 
• Bạn cần chọn các loại dây dẫn điện có tiết diện phù hợp với từng dòng điển đảm bảo khả năng tải điện tốt nhất. 
• Khi lắp đặt hệ thống điện, bạn có thể lắp đặt thiết bị với Aptomat (cầu dao tự động) có khả năng phòng chống ngắn mạch hiệu quả. 

Sử dụng aptomat tự động ngắn để bảo vệ các thiết bị điện

Việc tìm hiểu ngắn mạch là gì cũng như những tác hại của ngắn mạch sẽ giúp bạn thấy được sự nghiệm trọng của sự cố ngăn mạch. Đồng thời, Maydochuyendung.com cũng mang đến những hướng dẫn cách kiểm tra ngắn mạch từ đồng hồ vạn năng cũng như cách phòng chống. Qua đó, giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích để lắp đặt và sử dụng điện đảm bảo an toàn.